براساس نتایج آمارگیری جدید معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری کرمان

60 درصد رانندگان در کرمان کمربند ایمنی نمی‌بندند

و

70 درصد موتور سواران از کلاه ایمنی استفاده نمی‌کنند

همانگونه که می‌دانید سه عامل وسیله‌نقلیه، انسان و جاده علت تصادفات و حوادث رانندگی هستند. اما عمده‌ترین علت در کشورهای در حال توسعه، عامل انسانی است. از جمله رفتارهایی که به عامل انسانی مربوط می‌شود عدم استفاده از تجهیزات ایمنی بویژه کمربند ایمنی در رانندگی و کلاه ایمنی هنگام موتورسواری است.

بستن کمربند ایمنی هنگام رانندگي و استفاده از کلاه ایمنی در موتورسواري حتی برای مسیرهای کوتاه ضروری به نظر می‌رسد. کمربند ایمنی از وسائلی است که در حوادث رانندگی از شدت جراحات جسمانی به سرنشینان می‌کاهد. پژوهشگران مسائل ترافیکی معتقدند هر راننده بطور متوسط در طول 3/1 میلیون کیلومتر رانندگی یک بار تصادف می‌کند. به موجب این پژوهش رانندگانی که پیوسته از کمربند ایمنی استفاده می‌کنند مسافت بروز هر یک از حوادث رانندگی را تا 6/2 میلیون کیلومتر طولانی‌تر می‌کند. به زبان ساده‌تر استفاده كنندگان از كمربند ايمني امنيت خود را نسبت به ديگران 100% افزايش مي‌دهند.‍‍ بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که در حوادث رانندگی جمجمه رانندگان و سرنشینان40 % ، تن و بدن 30% ، بازوها و پاها 15% آسیب‌پذیر می‌باشند. پژوهشگران معتقدند 65% کسانی که از کمربند ایمنی استفاده نکرده‌اند آسیب‌های جدی دیده‌اند و تنها 35% از استفاده‌کنندگان از کمربند ایمنی دچار جراحات محدود شده‌اند. به همین ترتیب استفاده از کلاه ایمنی نیز از شدت ضربات وارده به سر و مسائل ناشی ازآن، در تصادفات و حوادث موتورسواری به طور قابل ملاحظه‌اي جلوگیری می‌نماید.

شاید در همین سالهای نه چندان دور بستن کمربند ایمنی و استفاده از کلاه ایمنی هنوز چندان مفهومی نداشت و راکبین خودروها و موتورسواران بدون هیچ توجهی به این موضوع در خیابان‌ها و حتی جاده‌ها می‌راندند. اما ماجرا از زمانی آغاز شد که نیروی انتظامی بالاخره تصمیم گرفت استفاده از کمربند ایمنی را برای تمامی رانندگان خودروها و استفاده از کلاه ایمنی را برای تمامی موتورسواران اجباری کند. طبق ماده 220 آئین‌نامه راهور مصوب سال 1384 رانندگان و سرنشینان وسائل نقلیه موظف به بستن کمربند ایمنی شدند، و قانون استفاده از کلاه ایمنی برای موتورسواران در آئين نامه راهنمايي و رانندگي در سال 1345 مورد بازنگري و تصويب قرار گرفت به تصویب رسید اما تا سال 1383 به صورت جدي به آن توجهي نشد و از اواسط سال83 پرسنل راهور به صورت جدي با موتورسوراني كه از كلاه ايمني استفاده نمي كردند برخورد نمود. هنوز چند روز از این تصمیم نگذشته بود که رانندگان خودروها و موتورسواران به خاطر ترس از پرداخت جریمه هم شده کمربند ایمنی خود را می‌بستند و از کلاه ایمنی استفاده می‌کردند حضور پر‌رنگ مأموران پلیس راهنمایی و رانندگی نیز این اجازه را از آنها می‌گرفت که بدون کمربند و کلاه ایمنی تردد کنند.

لیکن پس از گذشت چند هفته و سپس چند ماه این طرح و ضرب الاجل‌ها و دستورالعملها فراموش شد و تصاویری از بی‌سرانجام بودن این طرحها حداقل در شهرهای کوچکتری همچون کرمان داشت.

براساس تحقیقات معاونت حمل ونقل و ترافیک شهرداری کرمان، تنها 40 درصد رانندگان وسائل‌نقلیه در این شهر هنگام رانندگی از کمربند ایمنی استفاده کرده و 60 درصد بقیه به دلایل مختلف از آن استفاده نمی‌کنند. گزارش این معاونت در این رابطه حاکی است، در تحقیقی که با موضوع " استفاده از کمربند ایمنی در رانندگي و كلاه ايمني حين موتورسواري " در زمستان امسال در سطح شش معبر از مناطق چهار‌گانه شهرداری صورت گرفت، از مجموع 7 هزار و 811 خودرویی که در دو مقطع زمانی صبح و ظهر در خیابانهای شریعتی و بهشتی، امام(ره)، احمدی، ارگ، میرزارضا و استقلال تردد داشتند، 3 هزارو 119 راننده از کمربند ایمنی استفاده کرده بودند. همچنین از مجموع 1هزار و 181 موتور سوار در آمارگیری به عمل آمده در شش معبر فوق، تنها 352 موتورسوار کلاه ایمنی داشتند. بنابراين مي‌توان گفت كه تنها 30 درصد موتورسواران از کلاه ایمنی استفاده می‌نمایند. لازم به ذكر است كه در يك مقطع زماني معاونت راهنمايي و رانندگي شهرستان كرمان اقدام به واگذاري كلاه ايمني به صورت رايگان به موتورسواران همشهري نمود و جاي بسي تأسف است كه علي رغم تحويل گرفتن كلاه ايمني بازهم موتورسواران از آن استفاده نمي كنند.

سئوال اینجاست که چرا با وجود این همه تاکیدی که بر ضرورت استفاده از کمربند و کلاه ایمنی می‌شود، هنوز که هنوز است بسیاری از مردم کشور ما بویژه در شهرهای کوچک، هنگام رانندگی و موتورسواری از آنها استفاده نمی‌کنند و بیشترین استفاده‌ای که از کمربند و کلاه ایمنی می‌شود ناشی از اجبار و ترس از مأموران راهنمایی و رانندگی است و به نظر می‌رسد عدم استقبال رانندگان از کمربند ایمنی و موتورسواران از کلاه ایمنی دلایل مهم‌تری چون فقر آموزشی، عدم فرهنگ سازی مناسب، بی‌توجهی مسئولان نسبت به اجرای دقیق آن و.... دارد.

ضرورت استفاده از کمربند و کلاه ایمنی بر کسی پوشیده نیست ولی این امر و طرح‌های مربوط به آن موقعی تحقق می‌یابد و مفید واقع می‌شود که در متن یک برنامه صحیح قرار بگیرد و در وهله اول فرهنگ آن در جامعه نهادینه و ترویج شود، و الا تشدید نا کارآمدی و سلب اعتماد عمومی را در پی خواهد داشت.

در شرایط کنونی به نظر می‌رسد در کشور ما به چگونگی اجرای طرح استفاده از کمربند و کلاه ایمنی چندان توجهی نشده و رعایت آن در اندیشه خیلی‌ها جا نیفتاده است. با توجه به مطالب بیان شده شاید حضور پیوسته و برخورد جدی مأموران راهنمایی و رانندگی با متخلفین راهکار مناسبی برای افزایش میزان استفاده از کمربند ايمني براي رانندگان و کلاه ایمنی برای موتور سواران به شمار می‌رود